Międzynarodowy Dzień Świadomości Jąkania został ustanowiony, by zwrócić naszą uwagę na problem niepłynności mowy. Niestety, problem jąkania dotyczy także dzieci, również tych najmłodszych. Obecnie przechodzimy trudne emocjonalnie momenty, które bywają „wyzwalaczami” jąkania. Jest to również trudny czas dla dzieci, pełen zakazów i dyscypliny w tym niby beztroskim okresie życia.
Problem zaburzeń płynności mowy pod postacią jąkania jest coraz lepiej poznany. Pojawia się wiele tytułów i przełomowych publikacji opartych na nowych badaniach. Na bazie tej wiedzy, terapia jąkania staje się coraz bardziej skuteczna, jednak ważna jest właśnie świadomość tego problemu.
Świadomość rodziców
Pojawienie się jąkania u małego dziecka jest dla rodziców ogromnym zaskoczeniem, a nawet szokiem. Rozpoczyna się nerwowe poszukiwanie przyczyny problemu. Nadal w świadomości rodziców pokutuje pogląd, iż jest to jąkanie wczesno-dziecięce, które z czasem samo ustąpi. Niestety jest to mit i wiele ryzykujemy licząc, iż to właśnie nasze dziecko dogoni statystkę i samo przestanie się jąkać. Każdy dzień czekania, aż problem sam ustąpi zamienia się w tygodnie, a nawet miesiące narastania problemu.
Czas by to ryzyko zastąpić pewnością, że można nawet małemu dziecku bardzo pomóc zaczynając od niewielkich zmian w komunikacji i relacjach rodzinnych, poprzez specjalistyczne ćwiczenia logopedyczne, a kończąc na diecie i spokojnym śnie.
Świadomość dziecka
Już nawet najmłodsze dzieci mają świadomość, iż się jąkają. Czują, że z ich mową jest jakiś problem. Okazują to lub ukrywają w różny sposób. Zasłaniają usta, nie chcą mówić, występują u nich problemy w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi. Nie terapeutyzowany problem rośnie razem z dzieckiem. Co więcej, temat jąkania może stać się rodzinnym tabu. Nie ukrywajmy przed dzieckiem prawdy o jąkaniu. Jeżeli nie wiemy jak podjąć ten temat z dzieckiem, skorzystajmy z pomocy specjalisty. Bo jeśli dziecko nie zostanie odpowiednio przygotowane na konfrontacje społeczną, możemy być pewni, iż niestety uczynią to inne dzieci, a nawet nieświadomi dorośli.
Świadomość społeczna
Jąkanie jest dla nas wciąż nieco zaskakujące. Spotykając osobę z tym zaburzeniem, a w szczególności dziecko, nie za bardzo wiemy jak się w tym „znaleźć”. Reakcje są różne. W najlepszym wypadku, nie chcemy urazić, próbujemy zrozumieć słowa, pomagamy w komunikacji. Z punktu widzenia specjalistycznego może to przynieść zupełnie odwrotny efekt.
Oto kilka wskazówek:
• Słuchajmy uważnie i bądźmy naturalni.
• Akceptujmy to, że każdy z nas jest inny.
• Wysłuchajmy wypowiedzi nie przerywając jej.
• Nie próbujmy „zagadać” drugiej osoby i zgadywać co ma na myśli.
• Dajmy kilka sekund pauzy zanim rozpoczniemy naszą wypowiedź.
• WAŻNE: Nie kończymy sami słów i zadań rozmówcy, niejako wyręczając go.
• Nie udzielajmy porad (np.: zwolnij, napisz to na kartce).
I najważniejsze! Jeśli problem dotyczy waszego dziecka nie czekajcie i nie wahajcie się, koniecznie skonsultujcie problem ze specjalistą. Pandemia uruchomiła szerokie możliwości korzystania z specjalistycznej pomocy on – line. Dotarcie do dobrego specjalisty stało się w ten sposób łatwiejsze.
Opracowanie: Małgorzata Zagalska
